Wanneer Perfectie Impotent Wordt
Hun 'morning routines' zijn rituelen zonder resonantie. Hoe de havermelkelite zichzelf optimaliseert tot existentiële uitputting.
De Nieuwe Wereld Watcher bespreekt: 'Hoe Kierkegaard ons de weg kan tonen uit de angst' | Ad Verbrugge, Ruth Six | De Nieuwe Wereld #1950
Tussen zelfverbetering en zelfvernietiging
Er zit iets komisch-tragisch in het beeld van de moderne havermelkelite die voor ruim €200 per maand naar Saints & Stars gaat om in een door rood licht beschenen cocon te liggen met een zuurstofmasker. Alsof ze Darth Vader spelen in een wellnesscenter. Het is een perfecte metafoor voor onze tijd: we ademen kunstmatig omdat we vergeten zijn hoe dat natuurlijk moet.
Jonas Kooyman, maker van de nieuwsbrief Havermelkelite die het leven van stedelijke millennials ontleedt, vat het mooi samen: "Iedereen is knap, maar niemand is geil." Dit is het existentiële drama van de havermelkelite in een notendop. Ze hebben hun lichaam geoptimaliseerd tot een kunstwerk, maar vergaten dat kunst pas leeft als er iemand is die erdoor geraakt wordt. Hun perfectie is hun impotentie geworden.
In haar poging om het leven te perfectioneren heeft de havermelkelite precies dat weggeoptimaliseerd wat het leven de moeite waard maakt: de rommeligheid, de onvoorspelbaarheid, de mogelijkheid tot echte ontmoeting. Ruth Six zegt het mooi: we zijn vergeten hoe we met narigheid om moeten gaan. En dat is jammer, want in die narigheid zit vaak de echte wijsheid. Weet je wat me opvalt? Mijn buurman vertelde me gisteren over zijn morning routine. Anderhalf uur. Voor het ontbijt. Soms denk ik: wat zouden onze grootouders hiervan vinden?
De Optimalisatieparadox
De pijn, de angst, het verdriet - alles wat Byung-Chul Han de 'negativiteit' noemt - wordt weggepoetst zoals zweet wordt weggeveegd met die peperdure doekjes bij Saints & Stars. Dit is de grote paradox van onze tijd: hoe meer we proberen het leven te beheersen, hoe verder we afdrijven van wat het betekent om werkelijk te leven.
Charles Taylor beschreef al hoe we leven in een 'immanent frame' - een werkelijkheid waarin transcendentie is vervangen door projecten. De havermelkelite heeft dit verheven tot een kunst. Hun spiritualiteit is een lifestyle geworden, hun innerlijke groei een Instagram-verhaal. Ze mediteren niet om tot rust te komen, maar om productiever te zijn.
Digitaal Fanatisme
Ze eten biologisch niet uit respect voor de natuur, maar als vorm van persoonlijke branding. Het is alsof ze proberen een symphonie te dirigeren met een stofzuiger. Ze maken alle juiste bewegingen, maar het instrument produceert alleen maar lawaai. Hun morning routines zijn rituelen zonder resonantie geworden, hun digitale detoxes vormen van performatieve spiritualiteit.
Ze hebben de vorm overgenomen, maar de inhoud verloren. In hun hyperconnectiviteit zijn ze fundamenteel geïsoleerd geraakt. Elke ervaring wordt onmiddellijk gefilterd door de lens van de sociale media, elke emotie geëvalueerd op haar Instagram-waarde. Ze leven niet meer, ze cureren hun bestaan als een kunsttentoonstelling.
Wanneer zelfverbetering tot zelfvernietiging wordt
Ruimteloze Identiteit
Manuel Castells' onderscheid tussen 'space of places' en 'space of flows' wordt hier pijnlijk duidelijk. De havermelkelite leeft in de flows - de internationale netwerken, de digitale verbindingen, de globale trends - maar heeft geen place meer. Ze zijn overal en nergens tegelijk, verbonden en oneindig eenzaam.
Hun identiteit is niet meer geworteld in een gemeenschap, een traditie, een plaats. Ze zijn nomaden in hun eigen stad geworden: altijd op zoek naar de volgende hotspot, het nieuwste café, de perfecte work-life balance. Maar beweging is niet hetzelfde als richting, en activiteit niet hetzelfde als betekenis.
Existentiële Vluchtelingen
Wat Kierkegaard al wist, geldt nog steeds: angst is 'de duizeling van de vrijheid'. Maar waar de Deense filosoof angst zag als de voorwaarde voor authentieke zelfwording, heeft de havermelkelite er een ziekte van gemaakt die weggeoptimaliseerd moet worden. Hun hele lifestyle is een uitgebreide ontwijkingsmanoeuvre voor wat Kierkegaard de confrontatie met het zelf noemde.
Ze trainen hun lichaam tot het pijn doet, maar vermijden zorgvuldig de pijn van echte intimiteit. Ze vullen elke stilte met productiviteit, elke leegte met activiteit, elke onzekerheid met optimalisatie. Het is alsof ze een fort hebben gebouwd van quinoa en yoga-matjes om de werkelijke vragen van het bestaan buiten te houden.
Vervalsing van Vrijheid
In een wereld waarin je je eigen geluk kunt ontwerpen, je eigen spiritualiteit kunt cureren en je eigen identiteit kunt optimaliseren, lijkt vrijheid grenzeloos. Maar zoals Sartre al wist: we zijn veroordeeld tot vrijheid. En die veroordeling voelt het zwaarst als je probeert er onderuit te komen.
De moderne spiritualiteit van de havermelkelite is als een kerk zonder God. Ze hebben alle rituelen - de ochtendmeditatie, de digital sabbath, de mindful lunch - maar missen de transcendentie die deze praktijken betekenis geeft. Het zijn rituelen geworden voor een publiek van één: henzelf.
Perfectie als vorm van impotentie
Narcistische Zelfbespiegeling
Ruth Six beschrijft in het gesprek met Verbrugge hoe haar generatie worstelt met existentiële vragen, maar tegelijkertijd 'van binnen op slot zit'. Dit is de kern van het probleem: de havermelkelite heeft zelfreflectie verward met narcisme. Ze zijn oneindig bezig met zichzelf, maar komen nooit tot zichzelf.
Hun journal-praktijk is geen innerlijke dialoog maar een monoloog. Hun therapie geen genezing maar consumptie. Hun spiritualiteit geen overgave maar controle. Ze hebben God vervangen door Google Analytics voor de ziel. Elke ervaring wordt gemeten, elke vooruitgang gemonitord, elke emotie geoptimaliseerd.
Commerciële Vervreemding
Het perverse is dat deze existentiële leegte een bloeiende economie heeft gecreëerd. Van de ruim €200 per maand bij Saints & Stars tot de €200 per fles parfum in de kleedkamer - de havermelkelite consumeert haar eigen vervreemding. Ze betaalt premium-prijzen voor wat Herbert Marcuse 'repressieve desublimatie' noemde: de illusie van vrijheid binnen een systeem dat hen juist gevangen houdt.
Authenticity is de nieuwe luxe geworden, maar zoals bij alle luxegoederen wordt het waardeloos zodra het massaal verkrijgbaar wordt. De havermelkelite koopt authenticiteit bij Aesop, vindt betekenis bij Marqt, en zoekt transcendentie op Spotify-playlists met namen als 'Mindful Mornings'.
De Nieuwe Luxe
Ze zijn illegale immigranten in hun eigen ziel geworden. Deze commerciële kankerplasering van het authentieke is de ultieme neoliberale necrofilie: het neuken van je eigen lijk voor likes. Ze hebben hun hart gehackt met Excel-sheets en hun ziel ge-Airbnb'd aan de hoogste bieder. Niet alleen wordt elke vorm van verzet geabsorbeerd door de markt, maar zelfs de zoektocht naar wat echt is wordt een product. De havermelkelite koopt rebellie bij &Other Stories en koopt zelfs hun eigen vervreemding als lifestyle-accessoire.
Authenticiteit als consumptiegoed
Statistieken van de Leegte
De cijfers liegen er niet om. Het RIVM toont dat ruim een kwart van de jongvolwassenen burnout-klachten rapporteert, met bij de hoogopgeleiden een percentage van ongeveer 21%. Maar deze droge cijfers vertellen niet het hele verhaal van een generatie die worstelt met existentiële uitputting. Niet ondanks hun geprivilegieerde positie, maar juist dáárom. Ze hebben alles wat voorgaande generaties nastreefden - onderwijs, carrièrekansen, keuzemogelijkheden - maar missen het verhaal dat dit alles samenbindt.
Hun generatie is opgegroeid met de belofte dat ze alles konden worden, alles konden hebben. Maar niemand heeft hen voorbereid op de vraag wat ze wilden zijn. In plaats van antwoorden te zoeken, zijn ze antwoorden gaan optimaliseren.
Wegen Terug
Maar er is hoop. Ergens tussen de regels van Kooymans observaties en Ruth Six' filosofische reflecties klinkt een ander verhaal door. Het verhaal van mensen die moe worden van hun eigen perfectie, die snakken naar echte ontmoeting, naar stilte die niet geprogrammeerd is, naar pijn die betekenis heeft.
De weg terug begint met wat Kierkegaard de 'sprong' noemde - niet de sprong naar God per se, maar de sprong naar het echte leven. Het betekent de moed hebben om imperfect te zijn, om kwetsbaar te zijn, om niet alles onder controle te hebben.
De Sprong naar het Echte
Het betekent aanvaarden dat sommige vormen van pijn niet weg te optimaliseren zijn omdat ze inherent zijn aan het mens-zijn. Misschien ligt de oplossing niet in meer rituelen, maar in minder. Niet in meer verbinding, maar in echte ontmoeting. Niet in meer authenticiteit, maar in eenvoudige eerlijkheid. De havermelkelite zou kunnen beginnen met wat Ruth Six voorstelt: daadwerkelijk handelen in plaats van alleen maar reflecteren.
De moed om ongeoptimaliseerd te leven
Kaassoufflé-Filosofie
Havermelkelite Watcher Jonas Kooyman sluit zijn observatie af met een prachtige fantasie: wat als de Saints & Stars-bezoekers op een vrijdag zouden besluiten om de andere kant op te lopen, zich te bezatten bij een fout feestcafé en de nacht af te sluiten met een kaassoufflé van vierhonderd calorieën? Het klinkt als een grap, maar het is eigenlijk een revolutionaire daad.
Piet Grijs zou zeggen: 'In een calorie-fascistische cultuur waarin elk moment gemicro-managed wordt door algoritmes, is een kaassoufflé van vierhonderd calorieën pure terrorisme. Het is existentieel vandalisme. Een vette middelvinger naar de diktatuur van de data. De kaassoufflé als molotovcocktail tegen het mindfulness-militarisme. Het is de erkenning dat het leven soms betekenisloos moet zijn om betekenisvol te kunnen worden.'
Het Echte Leven
Het is eigenlijk best zielig, als je erover nadenkt. Al die moeite om het leven perfect te maken. De echte uitdaging? Leren dat het leven soms gewoon klote is. En dat dat oké is. Precies. Dat dus. Misschien is dat wel het mooie van ouder worden - je leert dat perfectie overgewaardeerd is. Net als biologische yoghurt, trouwens. En dat dat oké is.
Misschien is dat de eigenlijke spiritualiteit van onze tijd: niet de moed om te optimaliseren, maar de moed om te accepteren. Niet de kunst van het worden, maar de kunst van het zijn. Niet de perfecte havermelk-latte, maar de moed om soms gewoon gewone melk te nemen.
Ken je het gevoel dat je iets belangrijks mist terwijl je bezig bent met je to-do lijst? Misschien zit daar de clou. Ergens tussen het streven naar perfectie en gewoon opgeven ligt het echte leven. Rommelig, onvoorspelbaar, en wonderlijk levend. Zoals mijn Albert Heijn mevrouw met haar yoghurt - uiteindelijk pakte ze gewoon de goedkoopste. Ze leek er gelukkig mee.
Voor Diepgravers
Boek: "De Vermoeide samenleving" (2014), tijdgeestkritiek door Byung-Chul Han.
Film: "Her" (2013) - Spike Jonze's meesterwerk, over intimiteit en vervreemding.
Documentaire: "The Social Dilemma" (2020), over technologie en menselijke verbinding.
Muziek: Talking Heads - "Remain in Light" (1980), over identiteit en vervreemding.
Beeldende kunst: Ed Ruscha's "Twentysix Gasoline Stations" (1963), over betekenis in het alledaagse.
Bronnen
Castells, M. (1996). The Rise of the Network Society. Blackwell.
Han, B.C. (2015). The Burnout Society. Stanford University Press.
Kierkegaard, S. (1844). The Concept of Anxiety. Cambridge University Press.
Kooyman, J. (2024). Havermelkelite nieuwsbrief. Saints & Stars en de frictieloze sportschool.
RIVM (2024). Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen 2024.
Taylor, C. (2007). A Secular Age. Harvard University Press.
Verbrugge, J. (2025). De Nieuwe Wereld #1950. Hoe Kierkegaard ons de weg kan tonen uit de angst | gesprek met Ruth Six. https://www.youtube.com/watch?v=J-P1xe4Zui0
DISCLAIMER
Op 'Feest voor de Geest', dit blog, experimenteer ik met AI. Bij de eindredactie heb ik extra gelet op correcte bronvermelding, 'fair use' van bronnen en het vermijden van plagiaat. Ook heb ik een extra factcheck gedaan. Heb je het idee dat auteursrecht toch in het geding is of stoor je je aan feitelijke onjuistheden, laat het me weten alsjeblieft. Dan pas ik de tekst graag aan. Meer over mijn werkwijze: Schrijven met AI. Een kijkje in de keuken.
Published using
